Energie: Duurzaam en Toegankelijk
Dat het klimaat verandert is een feit. Menselijke activiteiten hebben geleid tot een teveel aan broeikasgas in de atmosfeer, waardoor de aarde opwarmt. Natuurbranden, extreme weersomstandigheden en een stijgende zeespiegel beginnen steeds meer invloed te krijgen op ons bestaan. Ingrijpen is noodzakelijk om de temperatuur op aarde niet boven de 1,5 graden Celsius te laten stijgen. De omschakeling naar een economie zonder fossiele brand- en grondstoffen opent mogelijkheden voor brede welvaart en houdbare groei, maar vraagt ook offers.
Energie is een basisbehoefte. Betaalbare elektriciteit en warmte maken deel uit van de bestaanszekerheid van mensen. Energie moet niet alleen duurzaam zijn, maar ook voor iedereen toegankelijk. In mijn visie zijn dit de twee uitganspunten van de energietransitie: duurzaamheid en toegankelijkheid. Om dat te bereiken moeten investeringen in nieuwe energie tot meervoudige opbrengsten leiden:
- Voor de wereld: tegengaan klimaatverandering;
- Voor Europa: strategische autonomie;
- Voor Nederland: leveringszekerheid;
- Voor het bedrijfsleven: innovatie, duurzame productie, werkgelegenheid;
- Voor iedereen: betaalbare energie en brede welvaart
Wie razendsnel naar de meest duurzame oplossingen wil, loopt het risico dat warmte, elektriciteit en brandstof te duur worden. Wie alleen inzet op lage kosten, haalt de 1,5 graad doelstelling niet. Mijn voorstel: kies de middenweg. Die ziet er ongeveer zo uit:
Ten eerste: energie die je niet gebruikt is gratis en heeft geen schadelijke emissies. Waar bedrijven beschikken over budgetten om een energiebesparende investering op wat langere termijn terug te verdienen, kunnen veel huishoudens dat niet. Hier ligt dan ook een publieke taak: de overheid zal moeten investeren in verduurzaming van de gebouwde omgeving.
Ten tweede: we hebben álle vormen van energie nodig die een verbetering zijn ten opzichte van fossiele bronnen. Zelfs als deze nog niet perfect duurzaam zijn. Denk dus naast zon- en windenergie, geothermie en groene waterstof aan warmtenetten, blauwe waterstof, groen gas, (bio)-LNG, slimme kernenergie (Thorium) en bijmenging van duurzame alternatieven in gasnet en transportbrandstof. Het zijn transitie-oplossingen die de energievoorziening betaalbaar houden op weg naar de 100% systeemverandering.
Om te voorkomen dat door groeiend energiegebruik de klimaatverandering zo snel gaat dat het tij niet meer te keren is, moeten we per direct aan de slag met CO2-verwijdering uit de atmosfeer. Dat kan middels opslag onder de grond (CCS), in bossen, zee en bodem (Nature-based solutions), en in producten en processen (CCU).
Ten derde: kijk breder dan alleen naar energie. In de energietransitie lopen we aan tegen de capaciteit van het elektriciteitsnet, gebrek aan technisch geschoold personeel en het dreigende tekort aan de grondstoffen voor windturbines en accu’s.