Een low-carbon economie, moeten we dat wel willen?
De noodzaak tot het terugdringen van carbondioxide, ofwel CO2, belemmert ons zicht op de vriendelijke kanten van het element. Koolstof zit ons lijf, in de lucht die we inademen en in de planten en bomen om ons heen. Scheikundigen noemen het de ‘King of Elements’ omdat de vier elektronen van het atoom zich gemakkelijk binden aan andere elementen. Ideaal dus voor de chemische industrie die koolstof benut in shampoo’s, tandpasta en schoonmaakmiddelen en andere producten voor dagelijks gebruik. Sinds we echter fossiele brandstoffen inzetten, komt in rap tempo de in miljoenen jaren vastgelegde koolstof vrij: de natuurlijke balans is verstoord en de aarde warmt op.
Klimaatverandering heeft het imago van koolstof geen goed gedaan. Van de ‘King of Elements’ is het de paria van het periodiek systeem geworden en vol overtuiging zijn we onderweg naar de low-carbon economie. De focus op reductie van CO2 gaat echter voorbij aan een voor de hand liggend scenario: fossiele koolstoffen vervangen door afgevangen CO2. Bij Carbon Caption & Utilization, ofwel CCU, verandert de afvalstof uit de energietransitie in grondstof voor de circulaire economie. In Nederland zijn al heel wat bedrijven die zich hiermee bezig houden. Ze recyclen CO2 tot bubbels in frisdrank, voeding voor kasplanten en brandstoffen en plastics. Bij toepassing in kunstmest en in bouwmaterialen verdringt het niet alleen de inzet van fossiele grondstoffen maar verwijdert het langjarig CO2 uit de atmosfeer.
Het ideaal van de low-carbon economie zit deze match-made-in-heaven helaas in de weg. Het energiebeleid stimuleert vooral opslag van CO2 en het grondstoffenbeleid loopt niet warm voor recycling van CO2-emissies. Er is geen stimulering voor de vervanging van fossiele koolstof door CO2. Er zijn geen berekeningen van CO2-reductie in de diverse toepassingen. Recycling van CO2 wordt, in tegenstelling tot opslag, niet gesubsidieerd en de normen voor recyclaat in producten zijn vooralsnog niet van toepassing op inzet van CO2.
Komt in de energietransitie de oplossing van oneindige bronnen als zon en wind; in de grondstoffentransitie kan deze wel eens liggen in het benutten van stoffen die eindeloos beschikbaar zijn. CO2 is zo’n stof, helaas geplaagd door een slecht imago. In deze Week van de Circulaire Economie roep ik de overheid op om klimaat- en circulair beleid te bundelen en ruim baan te bieden aan de inzet van CO2 als grondstof.